Οι φακές του Διογένη!

Οι φακές του Διογένη

(Μια έμπνευση από ένα σχόλιο του Ηλία Μαμαλάκη)

Μία μέρα ο Διογένης έτρωγε ένα πιάτο φακές. Δεν υπήρχε σε όλη την Ελλάδα πιο φθηνό φαγητό από μία σούπα με φακές. Αν έτρωγες φακές σήμαινε ότι βρισκόσουν σε κατάσταση απόλυτης ανέχειας. Πέρασε τότε ένας πλούσιος φίλος του άρχοντα και του είπε: «Αχ, καημένε Διογένη! Αν μάθαινες να μην είσαι ανυπότακτος και κολάκευες λιγάκι τον άρχοντα, δε θα ήσουν αναγκασμένος να τρως συνέχεια φακές». Ο Διογένης, σήκωσε με περιφρόνηση το βλέμμα και του αποκρίθηκε: «Αχ, καημένε φίλε μου! Αν μάθαινες να τρως λίγες φακές, δεν θα ήσουν αναγκασμένος να υπακούς και να κολακεύεις συνεχώς τον άρχοντα».

“

Λιμναίος οικισμός Δισπηλιού Καστοριάς

Οι φακές μοιάζει να είναι από τα πρώτα όσπρια που καλλιέργησε ο άνθρωπος, σχεδόν συγχρόνως με το κριθάρι και το σιτάρι. Οι αρχαιολογικές αναφορές τοποθετούν χρονολογικά τη φακή στην παλαιολιθική και μεσολιθική εποχή, στην περιοχή της Συρίας και της Ιεριχούς της Παλαιστίνης. Στην Ελλάδα καλλιεργήθηκε κατά τη νεολιθική εποχή όπως μαρτυρούν τα ευρήματα στο λιμναίο οικισμό του Δισπηλιού στην Καστοριάς.

Γνωστή παλαιόθεν λοιπόν η φακή! Πώς τη μαγείρευαν όμως; Δυστυχώς ελάχιστες συνταγές από την αρχαία εποχή έχουν διασωθεί μέχρι τις μέρες μας. Έχουν διασωθεί όμως πληροφορίες για τα υλικά που υπήρχαν και μερικοί συνδυασμοί. Έναν τέτοιο συνδυασμό έμαθα μια μέρα από τη σελίδα του αγαπητού σε όλους μας Ηλία Μαμαλάκη, εν είδει ερωτήματος:

“Ποιο είναι κατ εξοχήν το βότανο που πάει με την φακή;
Και τι άλλο βότανο έβαζαν οι αρχαίοι Έλληνες στην φακή;”

Για να απαντήσει λίγο αργότερα:

“Οκ! Δάφνη είναι το σίγουρο.

Οι αρχαίοι έβαζαν φασκόμηλο που της πάει υπέροχα”

Αποφάσισα λοιπόν να μαγειρέψω τις φακές με φασκόμηλο, όπως οι πρόγονοί μας. Φυσικά για να προσεγγίσω (με τη φαντασία μου πάντα!) τη γεύση περιορίστηκα στα υλικά που ξέρουμε ότι υπήρχαν και δεν χρησιμοποίησα αυτά που σίγουρα έφθασαν στη Μεσόγειο πολύ αργότερα. Έτσι η φακή μας σήμερα δεν έχει ντομάτα που έγινε γνωστή στην Ευρώπη με την εποίκηση του Νέου Κόσμου ούτε και ρυζάκι που συνηθίζω να βάζω αφού το ρύζι έγινε ευρέως γνωστό στην Ελλάδα μετά την κατάκτηση της Ασίας από τον Αλέξανδρο, αλλά και πάλι ήταν πανάκριβο και χρησιμοποιούνταν ως ... φάρμακο.

Ομολογώ ότι το φασκόμηλο δε μου αρέσει ιδιαίτερα. Το δοκίμασα όμως γι’ αυτή τη συνταγούλα και αναπάντεχα με ενθουσίασε! Δεν έβαλα δάφνη, αν και οι πρόγονοί μας τη γνώριζαν πολύ καλά, επειδή ήθελα να τη δοκιμάσω με “καθαρό” άρωμα φασκόμηλου. Σε μια δεύτερη απόπειρα με δάφνη και φασκόμηλο δεν ενθουσιάστηκα. Γούστα είναι αυτά... Εσείς, αν αποφασίσετε να μαγειρέψετε αυτό το ταπεινό αλλά υπέροχο φαγάκι, πράξτε κατά βούληση. Εγώ πάντως μαγειρεύω τώρα πια τις φακές μόνον με φασκόμηλο. Και αυτό κατ΄ απαίτηση των παιδιών μου που ενθουσιάστηκαν και τις αποκαλούν “Οι φακές του Mαμαλάκη”. Εγώ, αντίθετα τις ονόμασα “Οι φακές του Διογένη”! Τις συνοδεύω με παστό γαύρο, που τον κάνω στο σπίτι σύμφωνα με τις οδηγίες ενός γέρου ψαρά που μου φανέρωσε τα μυστικά του ένα ανοιξιάτικο ξημέρωμα στο λιμάνι της Καβάλας, μπόλικες ελιές και φρέσκο σπιτικό ψωμάκι.

Με αυτά τα υλικά λοιπόν ας φτιάξουμε τη φακή του Διογένη:

4 γλ. του καφέ φακή χοντρή

3-4 φουντίτσες φασκόμηλο

Ένα μεγάλο κόκκινο κρεμμύδι

2-3 σκελίδες σκόρδο

2 κ.σ. αλεύρι

4 κ.σ. ξύδι από κρασί

1 φλ. του καφέ ελαιόλαδο

Αλάτι – πιπέρι

Η εκτέλεση απλή: Πλένουμε καλά τις φακές και ψιλοκόβουμε το κρεμμύδι. Βάζουμε λίγο από το ελαιόλαδο στην κατσαρόλα και αχνίζουμε το κρεμμύδι σε χαμηλή φωτιά μέχρι να γίνει διάφανο. Κάπου στα μέσα του αχνίσματος προσθέτουμε το σκόρδο.

Προσθέτουμε τις φακές, το φασκόμηλο και 12 φλ. του καφέ ζεστό νερό. Μόλις αρχίζει να βράζει χαμηλώνουμε τη φωτιά και σκεπάζουμε την κατσαρόλα. Μετά από περίπου 40’ η φακή μας έχει μαλακώσει και έχει μείνει με λίγο ζουμάκι. Αλατοπιπερώνουμε.

Σ΄ένα μπολ βάζουμε λίγο νερό, 4 κ.σ. ξύδι και 2 κ.σ. αλεύρι. Χτυπάμε να διαλυθεί το αλεύρι και ρίχνουμε το μείγμα στην κατσαρόλα. Ανακατεύουμε μέχρι να μαγειρευτεί το αλεύρι και να πήξει ελαφρά η φακή μας. Σβήνουμε τη φωτιά κατεβάζουμε το φαγητό από το ζεστό μάτι και το αφήνουμε για 10’ να ησυχάσει σκεπασμένο με μια πετσέτα, για να απορροφήσει τους υδρατμούς, και το καπάκι. Ρίχνουμε το υπόλοιπο ελαιόλαδο, ανακετεύουμε και σερβίρουμε όπως είπαμε.

Μη σας εκπλήσσει που το ελαιόλαδο το προσθέτω αργότερα. Με τον τρόπο αυτό μαγειρεύεται ελάχιστα με τη λίγη θερμότητα που έχει μείνει και κρατά όλα τα αρώματά του. Έτσι το φαγάκι μας γίνεται και πιο υγιεινό και πιο μυρωδάτο!

Αν σας αρέσουν οι αναρτήσεις μου, μπορείτε να γίνετε μέλος στην ομάδα μου στο Facebook με τίτλο “Κολατσιό!!” (κάντε κλικ εδώ για να τη δείτε) ή να με ακολουθήσετε στο twitter στο @Aleka_Ni ή να ακολουθήσετε αυτό το ιστολόγιο πατώντας επάνω δεξιά το κουμπάκι που γράφει “Παρακολούθηση”! Κι αν νομίζετε ότι αξίζουν μια κοινοποίηση, θα χαιρόμουν πολύ αν το κάνατε! Σας ευχαριστώ! 

Να είστε όλοι καλά και καλά μαγειρέματα!

Αλέκα Ν.