Αλοιφή ρέγγας

Αλοιφή ρέγγας

Η ρέγγα φαίνεται ότι καταναλώνεται από την αυγή του χρόνου...

Όμως σαν ανεξάντλητη πηγή πλούτου η ιστορία της ρέγγας στον ευρωπαϊκό Μεσαίωνα είναι μεγάλη.

Κατά τη διάρκεια των αιώνων πήρε τη θέση της ως ουσιαστικός παράγοντας στην οικονομική και πολιτιστική ανάπτυξη των χωρών του Βορρά. Από τον πρώιμο μεσαίωνα (5ος αι. έως 10ος αι.) η ιχθυοβιομηχανία μεταφέρεται από τη Μεσόγειο στη Βόρεια Θάλασσα και έπειτα στις περιοχές του Βόρειου Ατλαντικού. Εκεί στα κρύα νερά του Βορείου ημισφαιρίου, στον Ατλαντικό ωκεανό, στη Βαλτική Θάλασσα, τη Νορβηγική Θάλασσα, τον Βόρειο Ειρηνικό ωκεανό αλλά και τον λονδρέζικο Τάμεση βρίσκουμε μεγάλα κοπάδια ρέγγας να μετακινούνται απολαμβάνοντας τη νυχτερινή ζωή στην επιφάνεια του νερού. Τη μέρα βρίσκουν καταφύγιο στα πιο βαθιά και δροσερά νερά.

Τον 11ο αι. μεγάλα λιμάνια εμφανίζονται στη Μάγχη. Ως φυσικό επακόλουθο αναπτύσσεται η αλιεία αλλά και το αλάτισμα και το εμπόριο των αλίπαστων. Η ειδικότητα των παράκτιων περιοχών της Μάγχης, στο τέλος της 1ης μ.Χ. χιλιετίας, περιλαμβάνει ήδη το πάστωμα, την ξήρανση και το κάπνισμα της ρέγγας, απ’ όπου οι ευγενείς και ο κλήρος αντλούν μέρος του πλούτου τους.

Το 13ο αι. το εμπόριο της ρέγγας ανθίζει στις βόρειες χώρες, τόσο ώστε να χρησιμοποιείται ακόμη και ως νόμισμα για τις συναλλαγές. Χαρακτηριστικό είναι ότι κατά τη διάρκεια του Εκατονταετούς πολέμου μεταξύ Αγγλίας και Γαλλίας (1337 – 1453) ορισμένα λύτρα καταβλήθηκαν σε ...ρέγγες! Το παλαιότερο έγγραφο στη Γαλλία, μια πράξη του 1230, μας πληροφορεί ότι ο οικονόμος του Αββαείου του Fécamp κάθε χρόνο έκανε προσφορά στην κοινότητα Colleville προκειμένου να πάρει ένα ή δύο δέντρα από το δάσος του Τορπ για να καπνίσει τις ρέγγες. Αργότερα στη Boulogne της Βόρειας Γαλλίας στην επέτειο του θανάτου της Mahaut ή Ματθίλδης, κόμισσας του Αρτουά 1302-1329, προσφερόταν στους φτωχούς ψωμί και παστή ρέγγα.

Τα ψάρια μεταφέρονται στο Παρίσι με ιππήλατες άμαξες από “το Μονοπάτι της Παλίρροιας” ή “Δρόμο του Ψαριού” αλλάζοντας έως είκοσι φορές τα άλογα σ΄έναν αγώνα δρόμου ενάντια στο χρόνο, όπως να μαρτυρεί σχετικό διάταγμα του Φιλίππου του 5ου του Μακρύ (1320). Μέχρι που το 1850 ο σιδηρόδρομος μεταφέρει πλέον τις ρέγγες στο Παρίσι και η μεταφορά των ψαριών με τις άμαξες είναι παρελθόν. Στις μέρες μας σε ανάμνηση αυτού του δρομολογίου οργανώνεται ένας αντίστοιχος αγώνας μήκους 300 χλμ.!!!

Είναι η εποχή που η αλιεία, η επεξεργασία και το εμπόριο της ρέγγας εντείνονται και βελτιώνονται τόσο ώστε στα 1375, στη διάσκεψη του Lübeck, θεσπίζονται κανόνες για τη διευκόλυνση του εμπορίου αλατισμένων ρεγγών.

Έναν αιώνα αργότερα η ρέγγα πρωταγωνιστεί στο αλληγορικό έργο του Βρετανού ποιητή Τόμας Νας “Lenten Stuffe” (Τα τρόφιμα της Σαρακοστής, σε ελεύθερη απόδοση)» ή “Το εγκώμιο στην κόκκινη ρέγγα” όπου η τελευταία ανάγεται σε ανθρώπινο και θεϊκό μονάρχη. Ταυτόχρονα ο Νας μας περιγράφει τη ζωή γύρω από τη ρέγγα στο Yarmouth της ΝΑ Αγγλίας, το κυριότερο αλιευτικό λιμάνι της χώρας. Μας περιγράφει πώς ένας ψαράς τυχαία κρέμασε μερικές ρέγγες πάνω από τη φωτιά και αργότερα διαπίστωσε ότι τα ψαριά από λευκά σαν κόκκαλο φάλαινας είχαν γίνει κατακκόκινα σαν αστακοί. Με το χρόνο η τεχνική αναπτύχθηκε και μέχρι σήμερα στο Yarmouth οι ρέγγες καπνίζονται ώσπου να αποκτήσουν λαμπερό κόκκινο χρώμα αφού έχουν βυθιστεί σε άλμη για αρκετές μέρες.

Μέχρι που στις αρχές του 20ου αι., η αλιεία ρέγγας άρχισε να παρακμάζει... Οι τεράστιες συγκομιδές καταρρέουν βαθμιαία. Οι πόλεμοι, η πτώση αγοράς, η αύξηση του κόστους, η υπερκατανάλωση θα οδηγήσουν στην πτώση και τελικά στη δεκαετία του 1970 ο “βασιλιάς των ψαριών” θα χάσει την αρχοντιά του αφού υπηρέτησε και τροφοδότησε για αιώνες ολόκληρους λαούς...

Ολόκληρες τις ... κατεβάζει τις ρέγγες η Άγκελα Μέρκελ!!!!

Στις μέρες μας πλέον η υιοθέτηση κανόνων και η εφαρμογή ποσοστώσεων στη διαχείριση των αποθεμάτων της ρέγγας εξασφαλίζει τη βιωσιμότητά της. Η επεξεργασία της ρέγγας γίνεται σε σύγχρονα εργαστήρια σύμφωνα με τα νέα ευρωπαϊκά πρότυπα υγιεινής και τα προϊόντα έχουν προσαρμοστεί στις προτιμήσεις του σύγχρονου καταναλωτή διασώζοντας ταυτόχρονα τα παραδοσιακά προϊόντα προς τέρψιν των εραστών της ρέγγας...

(Πηγές: harengfume.com, Encyclopaedia Britannica, bartleby.com, oxfordreference.com, disused-stations.org.uk, wikipedia)

OK! τέρψαμε το πνεύμα μας, ας πάμε να τέρψουμε και τον ουρανίσκο μας!

Αλοιφή ρέγγας

(Οι Νότιοι μη χαμογελάτε, αλοιφή λέγεται αφού την αλείφουμε!)

2 φιλέτα καπνιστής ρέγγας ψιλοκομμένα (μισή ρέγγα δηλαδή)

1 μικρό κρεμμύδι ψιλοκομμένο

1 σκελίδα σκόρδο λιωμένη

1 κ.γλ. μέλι

Μισή κούπα ελαιόλαδο

Το χυμό από ένα λεμόνι

Ξύσμα από ένα βιολογικό λεμόνι (προαιρετικά)

Μισή κούπα ψίχουλα από άσπρο ψωμί

Μισή κούπα άνηθο ψιλοκομμένο

(Αν θέλετε να δείτε πως καίμε και φιλετάρουμε τη ρέγγα πατήστε εδώ)

Μπορούμε αντί για φιλέτα να χρησιμοποιήσουμε τα αυγά της ρέγγας, υπό την προϋπόθεση ότι θα πετύχουμε μια αυγωμένη. Την αναγνωρίζουμε από την φουσκωμένη και ελαφρά σκληρή κοιλίτσα της. Με τα αυγά η αλοιφή γίνεται πιο απαλή και προσομοιάζει σε υφή με τον ταραμά, που ούτως ή άλλως με αυγά γίνεται και αυτός. Στο σπίτι επειδή μας αρέσουν τα αυγά της ρέγγας απλώς με λίγο ελαιόλαδο και λεμονάκι, δεν τα θυσιάζουμε για να κάνουμε την αλοιφή. Σεις, όπως λέμε πάντα, πράξτε κατά βούληση. Επίσης τα ψίχουλα να αντικατασταθούν με μισό αβοκάντο ή και περισσότερο αν θέλουμε πιο απαλή γεύση.

Σ’ ένα τηγανάκι ζεσταίνουμε ελαφρά λίγο ελαιόλαδο και αχνίζουμε το κρεμμύδι με το σκόρδο, μέχρι το κρεμμύδι να μαλακώσει και να γλυκάνει. Το στάδιο αυτό αν θέλετε μπορείτε να το παραλείψετε ώστε το κρεμμύδι να κρατήσει την αψάδα του, οπότε η αλοιφή μας θα γίνει πιο δυνατή.

Βάζουμε στο μπλέντερ όλα τα υλικά εκτός από το ξύσμα, τα ψίχουλα και τον άνηθο και πολτοποιούμε. Προσθέτουμε σταδιακά τα ψίχουλα μέχρι να έχουμε ένα κρεμώδες αλλά σχετικά σταθερό μείγμα. Μεταφέρουμε στο βάζο που θα το διατηρήσουμε, προσθέτουμε το ξύσμα και τον άνηθο και ανακατεύουμε καλά.

Όσοι έχουν ραβδομπλέντερ μπορούν να πολτοποιήσουν τα υλικά κατ΄ευθείαν  στο βάζο όπου θα διατηρήσουν την αλοιφή υπό την προϋπόθεση βεβαίως ότι το ραβδομπλέντερ χωρά στο βάζο. Αν θέλετε να δώσετε λίγο χρώμα στην αλοιφή σας, μπορείτε να προσθέσετε λίγο τριμμένο καρότο (στο χοντρό μέρος του τρίφτη). Αφήνουμε την αλοιφή μας μερικές ώρες ή και μια ολόκληρη ημέρα στο ψυγείο πριν το καταναλώσουμε για να αναμειχθούν όλα τα αρώματα.

Σερβίρουμε πάνω σε φέτες ψωμιού, αν θέλουμε για διακόσμηση βάζουμε μια φουντίτσα άνηθο ή ένα “φυλλαράκι” ψητής κόκκινης πιπεριάς Φλωρίνης ή λίγο τριμμένο κρόκο αυγού ή μια-δυο φετούλες αγγουράκι τουρσί.

Αν σας αρέσουν οι αναρτήσεις μου, μπορείτε να γίνετε μέλος στην ομάδα μου στο Facebook με τίτλο “Κολατσιό!!” (κάντε κλικ εδώ για να τη δείτε) ή να με ακολουθήσετε στο twitter στο @Aleka_Ni ή να ακολουθήσετε αυτό το ιστολόγιο πατώντας επάνω δεξιά το κουμπάκι που γράφει “Παρακολούθηση”! Κι αν νομίζετε ότι αξίζουν μια κοινοποίηση, θα χαιρόμουν πολύ αν το κάνατε! Σας ευχαριστώ!

Να είστε όλοι καλά και καλά μαγειρέματα!

Αλέκα Νικολαΐδου