Κεφτέδες από ψωμί

Ψωμοκεφτέδες

ή πως αξιοποιούμε τα περισσεύματα

Τα γιορτινά τραπέζια μας τα χαρακτηρίζει η ποικιλία ταυτόχρονα με την αφθονία. Ο πατέρας μου συνήθιζε σε τέτοιες περιστάσεις να λέει: “Αν δεν περισσέψει, δεν θα φτάσει”. Μέχρι εδώ όλα καλά αλλά με εκείνο το “περισσέψει” τι γίνεται; Καταλήγουμε συνήθως με βαζάκια και ταπεράκια στο ψυγείο που έχουν λίγο από αυτό και λίγο από εκείνο.

Λίγα τυριά, λίγο κρέας τις περισσότερες φορές πάνω στα κόκαλα αφού όλοι προτιμούμε το ψαχνό, λίγο λουκάνικο ψητό. Κάποια, όπως εκείνα τα σαρμαδάκια που δεν λείπουν από κανένα γιορτινό ελληνικό τραπέζι, μπορούν να καταναλωθούν όπως είναι, “σα φρούτο” (άλλη επική φράση της κυρα-mother και της αδελφής μου!). Τα τσατσαλιασμένα κρέατα όμως τι να τα κάνεις; Τις άπειρες φέτες του ψωμιού που για άγνωστο λόγο κόβουμε και τελικά δεν τρώμε τι να τις κάνεις; Ψωμοκεφτέδες να τις κάνεις, αυτό να τις κάνεις.

Απόρροια των Χριστουγέννων και του χριστουγεννιάτικου τραπεζιού η σημερινή ανάρτηση, όπως φαίνεται και από τις φωτογραφίες. Επίκαιρη όμως αφού όλοι μας ευκαιρίες για τραπεζώματα ψάχνουμε. Σε λίγες μέρες έρχεται η Τσικνοπέμπτη και όσοι ψήσουμε στο σπίτι, θα ψήσουμε πιθανότατα και πάλι τόσα πολλά, θαρρείς θα νηστέψουμε τις επόμενες πενήντα μέρες και θα μας λείψει το κρέας. Θα βρεθούμε και πάλι με διάφορα περισσεύματα να στολίζουν το ψυγείο μας. Επειδή λοιπόν πάντα υπάρχει μια ευκαιρία για τραπεζώματα, ας βάλω εγώ το αρθράκι για τους ψωμοκεφτέδες για να το έχουμε πρόχειρο....

Όπως λέει και η ονομασία του η βάση μου είναι το ψωμί. Συνήθως εκτός από το ψωμί που περίσσεψε από το γιορτινό τραπέζι, έχω στην κατάψυξη και φέτες από μπαγιάτικο ψωμί. Όταν μαζευτεί αρκετό, τότε κάνω ψωμοκεφτέδες. Όταν κάνουμε κάποια παρασκευή με ψωμί συστήνεται να χρησιμοποιούμε μόνον την ψίχα και πετούμε την κόρα. Προσωπικά επειδή τό ’χω σε κακό να πετώ φαγητό και ειδικά ψωμί, χρησιμοποιώ και την κόρα σε όλα: στα κεφτεδάκια με τον κιμά, στους ψωμοκεφτέδες, στα ψίχουλα που ετοιμάζω, στα κρουτόν. Το μόνο που χρειάζεται είναι να προσέξουμε να την τρίψουμε ή να την λιώσουμε πολύ καλά. Πετώ μόνον τα πάρα πολύ ψημένα κομμάτια και πάλι όμως όχι στα σκουπίδια αλλά στα λουλούδια για να τα φάνε τα πουλάκια.

Για να κάνουμε την ψωμένια βάση τρίβουμε το ψωμί σε ψίχουλα αν είναι μπαγιάτικο και ξερό ή το κόβουμε με το χέρι σε πολύ μικρά κομματάκια αν είναι σχετικά φρέσκο. Ανάλογα με τον τρόπο έχουμε διαφορετικό αποτέλεσμα: με τα ψίχουλα τα κεφτεδάκια βγαίνουν πιο συμπαγή ενώ με τα κομματάκια πιο αφράτα. Στη συνέχεια μουσκέψουμε το ψωμί με γάλα, είτε με αυγό και λίγο γάλα.

Στη δεύτερη περίπτωση γίνονται ελαφρώς πιο βαριά και πιο χορταστικά. Επειδή μάλιστα η αναλογία εξαρτάται από την υφή και την υγρασία του ψωμιού δεν μπορεί να δοθούν επακριβώς οι ποσότητες. Το ξερό ψωμί χρειάζεται περισσότερο υγρό, το φρέσκο λιγότερο. Γι΄αυτό βάζουμε λίγο-λίγο γάλα ή ένα – ένα τα αυγά με λίγο γάλα μέχρι να έχουμε μια ζύμη ομοιογενώς υγρή που μπορεί να πλασθεί. Αν τυχόν μας ξεφύγει και γίνει πολύ υγρή τα κεφτεδάκια μας θα γίνουν βαριά και σφιχτά. Στην περίπτωση αυτή μπορούμε να το σώσουμε προσθέτοντας λίγο ρυζάλευρο. Για να γίνουν πιο αφράτα, ειδικά εάν είναι από ψίχουλα, προσθέτω λίγο μπέικινγκ πάουντερ με αναλογία 1/2 κ.γλ. μπέικινγ πάουντερ σε μία κούπα πολτού από ψωμί.

Με ότι υλικό και να κάνω τα ψωμοκεφτεδάκια φροντίζω να έχουν μέσα πολύ ψιλοκομμένο κρεμμύδι ή/και πράσο. Επειδή όμως όλα τα άλλα υλικά είναι ήδη μαγειρεμένα ή δεν χρειάζονται μαγείρεμα, όπως π.χ. τα τυριά, φροντίζω πριν τα βάλω να τα σωτάρω ελαφρώς μέχρι να γίνουν διάφανα. Αυτή είναι η δεύτερη αναλογία που μπορώ να πω για τους ψωμοκεφτέδες: βάζω δυο κουταλιές της σούπας σε κάθε κούπα πολτό ψωμιού.

Αυτή είναι η βασική παρασκευή όταν τα επιπλέον υλικά που έχω είναι στεγνά. Παρακάτω θα πούμε τι κάνουμε για περισσεύματα με σάλτσες, όπως π.χ. κοκκινιστό.

Με βάση το ψωμί κάνω διάφορους συνδυασμούς ανάλογα με τι έχω διαθέσιμο. Τρίβω τα περισσεύματα των τυριών φροντίζοντας να ανακατωθούν καλά. Λιανίζω πολύ καλά περισσεύματα από τα κρέατα. Ψιλοκόβω βραστά ή γεμιστά αυγά. Βγάζω το περίβλημα από τα λουκάνικα και τα ψιλοκόβω, όπως κάνω και με τα μπιφτέκια. Όλα τα τρίβω σε χωριστά μπολ, δηλ. χωριστά τα τυριά, χωριστά τα κρέατα κ.λ.π. Μετά παίρνω κουταλιές από τον πολτό ψωμιού και ρίχνω στα μπολάκια. Συνήθως για μισή κούπα για γέμιση (ας την πούμε έτσι) ρίχνω μισή κούπα πολτό ψωμιού. Ανακατεύω καλά να ομοιογενοποιηθεί, δοκιμάζω αν πλάθεται μήπως χρειασθεί να προσθέσω λίγο ακόμη πολτό και αλατοπιπερώνω. Ανάλογα με τη γέμιση ίσως προσθέσω και κάποια ακόμη υλικά για να δυναμώσει η γεύση, όπως ψιλοκομμένη κάπαρη στα τυριά ή ψιλοκομμένες ελιές στα αυγά, ψιλοκομμένη πιπεριά Φλωρίνης στα κρέατα. Ίσως να προσθέσω και κάποιο μπαχαρικό, όπως π.χ. καπνιστό κόκκινο πιπέρι, μοσχοκάρυδο ή κάποιο βότανο όπως μαντζουράνα, μαϊντανό, δυόσμο. Πλάθω σε μπαλίτσες μεγέθους καρυδιού και τα ψωμοκεφτεδάκια μου είναι έτοιμα για τηγάνισμα.

Σε αυτή τη φάση μπορούμε να μην τηγανίσουμε τα ψωμοκεφτεδάκια μας αλλά να τα αραδιάσουμε πάνω σ’ έναν δίσκο με λαδόκολλα και να τα βάλουμε στην κατάψυξη. Σε 2-3 ώρες που θα έχουν παγώσει καλά, τα κλείνουμε σε σακούλα και έχουμε έτοιμα για ξαφνικά μαγειρέματα.

Αν τυχόν έχουμε κάποιο ζουμερό περίσσευμα όπως π.χ. μοσχάρι κοκκινιστό, ντομάτα και κρεμμύδι από σαλάτα, μανιτάρια αλά κρεμ, αφού τα ψιλοκόψω και τα ανακατέψω με τη σάλτσα ή το ζουμί τους, τότε ρίχνω τα ψίχουλα και το σωταρισμένο κρεμμύδι και ανακατεύω να υγραθούν. Αν χρειάζονται περισσότερη υγρασία, συνήθως χρειάζονται, προσθέτω αυγό ώστε στο τηγάνισμα να σφίξουν λίγο καθώς θα σταθεροποιείται το αυγό. Δοκιμάζω αν χρειάζονται ενίσχυση στην γεύση κάποιο μπαχαρικό ή βότανο από αυτά που ήδη περιέχονται, αλατοπιπερώνω, πλάθω, τηγανίζω. Φυσικά και αυτά τα ψωμοκεφτεδάκια μας μπορούν να διατηρηθούν στην κατάψυξη με τον ίδιο τρόπο.

Για το τηγάνισμα ρίχνω αρκετό λάδι σε μια κατσαρόλα – το λάδι μπορεί να είναι ο,τιδήποτε σας αρέσει – που το ζεσταίνω σε μέτρια θερμοκρασία (7/9 στην κουζίνα μου) και τηγανίζω μέχρι να ξανθύνουν. Δε χρειάζονται πολύ τηγάνισμα, σκεφθείτε ότι όλα τα υλικά είναι ήδη μαγειρεμένα, πρέπει όμως να ζεσταθούν μέχρι το κέντρο. Βγάζω τους ψωμοκεφτέδες σε απορροφητικό χαρτί, αφήνω 3’ -4’ να σταθούν και σερβίρω με κάποια σάλτσα.

Πολύ εύκολη, νόστιμη και γρήγορη είναι η ροζ σάλτσα με γιαούρτι αλλά ανάλογα με τη γέμιση που έχουν ταιριάζει πολύ ωραία η σπιτική κέτσαπ, η σπιτική σάλτσα μπάρμπεκιου, η σπιτική πάπρικα, η σάλτσα φέτας, η σάλτσα μουστάρδας, ακόμη και μια απλή μαγιονέζα νηστίσιμη ή όχι.

Αν σας αρέσουν οι αναρτήσεις μου, μπορείτε να γίνετε μέλος στην ομάδα μου στο Facebook με τίτλο “Κολατσιό!!” (κάντε κλικ εδώ για να τη δείτε) ή να με ακολουθήσετε στο twitter στο @Aleka_Ni ή να ακολουθήσετε αυτό το ιστολόγιο πατώντας επάνω δεξιά το κουμπάκι που γράφει “Παρακολούθηση”! Κι αν νομίζετε ότι αξίζουν μια κοινοποίηση, θα χαιρόμουν πολύ αν το κάνατε! Σας ευχαριστώ!

Να είστε όλοι καλά και καλά μαγειρέματα!

Αλέκα Νικολαΐδου