Κυπριακοί παππούδες!

Παππούδες από την Κύπρο

Έχω αδυναμία στις παραδοσιακές συνταγές. Ίσως επειδή ταξιδεύουν στο χρόνο και μας φέρνουν γευστικές μνήμες και γευστικά συναισθήματα, ίσως επειδή δεν υπάρχει αυθεντική συνταγή αλλά κάθε χωριό και νοικοκυρά έχουν τη δική τους, ίσως επειδή πολλές από αυτές είναι αποτυπώματα της κοινωνικής και οικονομικής κατάστασης κάθε εποχής, ίσως επειδή περιγράφουν τον τόπο και τη δυναμική του καλύτερα από οτιδήποτε άλλο...

Έτσι κάθε φορά που βρίσκω κάποια προσπαθώ να την αναβιώσω. Αυτή τη φορά περιδιαβαίνοντας στις γειτονιές του Facebook και συγκεκριμένα στην πολύ ωραία ομάδα Κυπριακές Παραδοσιακές Συνταγές έπεσε πάνω στο ερώτημα: “Ξέρει κανένας να μου εξηγήσει τι φαγητό/snack είναι ο παππούς;” Η απάντηση ήταν ότι πρόκειται για “ξεχασμενες νοστιμιές του κυπριακού χωριού. Παππούς είναι μια παρασκευή από αλεσμένο σαν σκόνη πουρκούρι που αναμιγνύεται με έψημαν και λίγο νερό και πλάθεται μπαλίτσα. Αναλογία 1 1/2 φλυτζάνι πουρκούρι, 1 φλυντζανάκι έψημα και μισό φλυντζανάκι νερό”

Κάτι θυμόμουν για το έψημα, ρώτησα και τους φίλους στην ομάδα και μου το επιβεβαίωσαν. Έψημα είναι το πετιμέζι. Έτσι το έλεγαν και στην αρχαιότητα και μάλιστα ήταν μια από τις τρεις διαβαθμίσεις του πετιμεζιού ανάλογα με τη γλυκαντική ένταση: γλεύκος φαίνεται να ήταν ο φρέσκος μούστος από πολύ ώριμα σταφύλια, εψετός ήταν ο ελαφρά συμπυκνωμένος μούστος και έψημα ο μούστο τόσο συμπυκνωμένος ώστε να φτάνει την πυκνότητα του μελιού, το οποίο άλλωστε συχνά αντικαθιστούσε.

“Τό γάρ ἓψημά σου γευόμενος ἒλαθον ἐκροφήσας” μας λέει ο Πλάτων ο Κωμικός, τέλη του 5ου - αρχές του 4ου π.Χ. αι. στη “Συμμαχία” (Fragmenta Comicorum Greacorun, 1908, p. 384) και σε ελεύθερη απόδοση στα νεώτερα ελληνικά “Μόλις γεύτηκα το πετιμέζι σου, στα κρυφά το ρούφηξα λαίμαργα”. Επιπλέον ο γνωστό γαστρονόμος Αθήναιος, τέλη 2ου- αρχές 3ου μ.Χ.αι., μας παραδίδει μια συνταγή ψαριού με πετιμέζι. (Για το τελευταίο βρήκα μόνον σύγχρονες αναφορές στο διαδίκτυο και παρά την σχετική έρευνα δε μπόρεσα να βρω σαφή αναφορά στη βιβλιογραφία.)

Μ΄αυτές τις σκέψεις ξεκίνησα να κάνω τους κυπριακούς παππούδες. Έτριψα πλιγούρι όσο πιο ψιλό μπορούσα στο μύλο του καφέ, προσέθεσα πετιμέζι και λίγο νερό αλλά το αποτέλεσμα δεν ήταν το αναμενόμενο και το πλιγούρι παρέμεινε σκληρό. Υποθέτω ότι υπήρχε κάτι διαφορετικό στο πλιγούρι. Έτσι ζέστανα το μείγμα με το πετιμέζι και το νερό και το πλιγούρι μαλάκωσε. Μετά άρχισα τους αυτοσχεδιασμούς και τελικά τύλιξα τα μπαλάκια με σοκολάτα κουβερτούρα και είχα πλέον ένα νόστιμο και υγιεινό γλυκάκι με ελάχιστα υλικά, ότι πρέπει για τα απογευματινά τσιμπολογήματα ειδικά με συνοδεία καφέ. Πάμε να φτιάξουμε τους παππούδες:

1 1/2 κούπα πλιγούρι ψιλό

2/3 της κούπας πετιμέζι

1/2 της κούπας νερό

200 γρ. περίπου σοκολάτα κουβερτούρα

2 κ.γλ. ηλιέλαιο

Αν έχουμε μύλο του καφέ, αλέθουμε το πλιγούρι όσο πιο ψιλό μπορούμε.

Ζεσταίνουμε σ΄ένα κατσαρολάκι το πετιμέζι με το νερό και περιχύνουμε το πλιγούρι. Το σκεπάζουμε και το αφήνουμε μέχρι να πιει όλα τα υγρά και να φουσκώσει καλά. Αν τυχόν νιώσετε ότι το πλιγούρι δεν έχει μαλακώσει τελείως προσθέτουμε λίγο ζεστό νερό ακόμη.

Βάζουμε στη χούφτα μας περίπου τρεις κουταλιές του γλυκού πλιγούρι και το σφίγγουμε – πλάθουμε μέχρι να γίνει μια μπαλίτσα στο μέγεθος ενός μέτριου καρυδιού. Θέλεις αρκετό σφίξιμο για να πλαστούν, σκεφθείτε ότι δεν έχουν καμμία “συγκολλητική” ουσία και γίνονται περίπου 20 κομμάτια. Γι΄αυτό μην απογοητευθείτε από την πρώτη στιγμή.

Μέχρι το σημείο αυτό είναι η παραδοσιακή συνταγή έτσι όπως μου την είπαν οι φίλοι από την ομάδα. Αν θέλετε μπορείτε να σταματήσετε εδώ. Να ξέρετε όμως ότι πρέπει οι παππούδες να καταναλωθούν γρήγορα, μέσα σε 24 ώρες θα έλεγα διότι το πλιγούρι στεγνώνει εξωτερικά και σκληραίνει.

Λιώνουμε σε μπαιν-μαρί την κουβερτούρα, ανακατεύουμε το ηλιέλαιο και βουτάμε μια-μια τις μπαλίτσες. Αν τυχόν κρυώσει η σοκολάτα και δεν καλύπτονται καλά οι μπαλίτσες, ξαναπερνάμε τη σοκολάτα από το μπαιν-μαρί. Μόλις καλυφθούν καλά τις βάζουμε σε αντικολλητικό χαρτί και τελικά τις βάζουμε στο ψυγείο για 10’-15’ να στερεοποιηθεί η σοκολάτα. Μόλις παγώσουν τα βάζουμε αν θέλουμε σε ατομικά χαρτάκια και τα φυλάμε σε μεταλλικό κουτί.

Αν σας αρέσουν οι αναρτήσεις μου, μπορείτε να με γίνεται μέλος στην ομάδα μου στο Facebook με τίτλο “Κολατσιό!!” (κάντε κλικ εδώ για να τη δείτε) ή να με ακολουθήσετε αυτό το ιστολόγιο πατώντας επάνω δεξιά το κουμπάκι που γράφει “Παρακολούθηση”!

Να είστε όλοι καλά και καλά μαγειρέματα!

Αλέκα Νικολαΐδου